Gestalttherapie is een vorm van psychotherapie die rond 1940 door Fritz en Laura Perls is ontwikkeld als tegenhanger voor de psychoanalyse.
De focus bij deze therapievorm ligt meer op het proces (wat er gebeurt) dan op de inhoud (wat er besproken wordt) met het accent op wat er hier-en-nu wordt gedaan, gedacht en gevoeld in het contact tussen therapeut en cliënt. Men maakt hierbij vooral gebruik van het gewaarzijn van zowel therapeut als cliënt.
De beschrijvende manier van waarnemen, zonder interpretatie, opent de mogelijkheid om uit oude denkpatronen te blijven en met een frisse blik naar de situatie te kijken.
Onderwerp van de sessie is datgene wat nu speelt; wat „voorgrond“ is. Men gaat ervan uit dat ons zelfregulerend mechanisme het meest urgente voorgrond laat worden en ernaar streeft dat onaffe „Gestalten“ worden afgemaakt. Met ander woorden; situaties waarmee we ons niet goed voelen blijven zich aandienen totdat wij ze bevredigend hebben afgerond.
Het contact tussen de therapeut en de cliënt is de belangrijkste factor; de cliënt kan met zijn/haar gedrag experimenteren in de veilige omgeving die de therapeut creëert, als een oefening voor het contact met zichzelf en anderen.
Door zichzelf bewuster waar te nemen leert de cliënt bewuster keuzes te maken en dus bewuster te handelen.
De therapeut fungeert daarbij als een soort spiegel; hij/zij geeft de cliënt feedback op zijn/haar gedrag.
In Gestalttherapie spreekt men over „experimenten“. De therapeut nodigt de cliënt bijvoorbeeld uit een situatie uit zijn dagelijks leven te spelen. Door op verschillende stoelen te gaan zitten kan de cliënt als het ware in de huid kruipen van zichzelf en zijn „tegenspelers“. De dialoog die er zo ontstaat geeft de cliënt de mogelijkheid wat afstand te nemen en werkt vaak verhelderend.
In andere experimenten ligt de aandacht meer op het lichamelijk gewaarzijn; de cliënt versterkt bijvoorbeeld bepaalde bewegingen die hij zich daarvoor nauwelijks bewust was. Meestal ontdekt hij/zij daardoor de verborgen betekenissen van deze bewegingen.
Gestalttherapie heeft het doel de cliënt te helpen naar een groter gewaarzijn van wat hij/zij doet en hoe daarvoor zelf de verantwoordelijkheid te dragen.
